موسسه آموزش عالي حوزوي خواهران شهرستان ميبد(سطح 3)

چكيده

اخلاق، به معناي عادت دادن نفس به فضائل و دوری جستن از رذایل، از راه تزکیه نفس و پاکی و پارسایی است و مهم‌ترین غایت و مقصد آن، هدایت انسان به‌سوی کمال و قرب الاهی و سعادت دنيا و آخرت است. غایت و کمال حقيقي انسان، در سرای دیگر جست‌وجو می‌شود، ليکن از رهگذر دنیا و در راستای آن تحقق خواهد یافت، ازاین‌رو، سهم اخلاق و آموزه‌های اخلاقی، در تعالي و پيشرفت زندگي مادّي و معنوي او انکارناپذير است.

در ميان سور قرآني، سوره مبارک حدید، به لحاظ اشتمال بر آموزه‌هاي اخلاقي، جايگاه ويژه‌اي دارد. بر اين اساس، نگارنده با تأمل دقيق در آيات سوره مبارک حدید و تفاسير ارائه شده، به پاسخ پرسش‌هايي مانند «چیستي آموزه‌هاي اخلاق الاهی سوره مبارک حدید»، «چیستي آموزه‌هاي اخلاق فردي سوره مبارک حدید» و «چیستي آموزه‌هاي اخلاق اجتماعي سوره مبارک حدید» پرداخته و در قالب تحقيقي کاربردي و با روش نقلي و وحياني، در پی استنباط و استخراج آموزه‌هاي اخلاقي اين سوره برآمده و پرسش‌هاي یادشده را پاسخ داده است.

تسبیح، ایمان، خشوع، یاد خدا، سبقت در مغفرت، طلب رضای حق و تقوا در زمره آموزه‌های اخلاق الاهی بیان‌شده در سوره مبارک حدید است. همچنين فسق و بدعت‌گذاری از نبايدهاي اخلاق الاهی یادشده در اين سوره است.

در فصل آموزه‌های اخلاق فردي اين سوره نيز مي‌توان به تعاليمي نظير صدق و زهد اشاره كرد. دنیاطلبی و رهبانیت نيز از نبايدهاي اخلاق فردي بیان‌شده در اين سوره هستند.

آموزه‌های اخلاق اجتماعي سوره مبارک حدید در قالب بایدها از این قرار است: انفاق، نصرت خدا (جهاد)، عبرت‌آموزی، عدالت، رأفت و رحمت. همچنین بخل و تکبر و تفاخر از نبايدهاي اخلاق اجتماعي یادشده در اين سوره به شمار مي‌روند.

واژگان كليدي: سوره حدید، آموزه‌هاي اخلاقي سوره حدید، بایدها و نباید‌هاي اخلاق الاهی، بایدها و نباید‌هاي اخلاق فردی، بایدها و نباید‌هاي اخلاق اجتماعی.

چکیده

از اساسی ترین بحث های قرآنی که در آیات بسیاری از قرآن از آن سخن به میان آمده ، و تاثیر بسیار مهمی در سعادت وشقاوت انسانها دارد، مسأله ابتلاء الهی است. و با دقت در آیات شریفه قرآن روشن می گردد که امتحانات الهی همیشه از طریق حوادث تلخ و ناگوار و رنج آور نمی باشد بلکه گاه با حوادث شیرین و گوارا و شادی آور و به عبارت دیگر بلای حسن می باشد.

خداوند متعال گاه بندگانش را با عطای نعمت مورد آزمایش قرار می دهد نعمت های مادی همچون نعمت های زمینی که شامل نعمت های انسانی چون چشم، گوش،  فرزند و مال و… نعمت های حیوانی ، نعمت های گیاهی ، نعمت های آسمانی مثل خورشید ، باران، رعدوبرق و … و نعمت های دریایی می شود. و نیز نعمت های معنوی همچون فطرت، ایمان، قرآن و … همه و همه از ابزارهای ابتلا به نعمت به حساب می آیند .

در مقابل این همه نعمت که خداوند به انسانها ارزانی داشته است، وظیفه و مسئولیتی نیز بر دوش ایشان نهاده است تا با عمل به این وظایف و دستورات به سعادت در دنیا و آخرت دست پیدا کنند و از این امتحانات الهی با سربلندی و موفّقیت بیرون بیایند که از عوامل پیروزی در نعمت از آنها یاد شده است. از جمله این عوامل، شکر و سپاس الهی، انفاق در راه خدا و دستگیری از نیازمندان، پرهیز از اسراف و ریخت و پاش و صبر بر نعمت و ایمان و تقوا و … می باشد.

کلمات کلیدی: ابتلا، آزمایش، نعمت، قرآن، سنّت الهی

استاد داور:علی محمد میرجلیلی

استاد مشاور:علی قانعی اردکانی

استاد راهنما:محمد مهدی خواجه پور

پژوهشگر:صدیقه دهستانی
تاریخ دفاع:1396/07/02

چکیده:

انسان نیازمند است تا در همه موضوعات مبتلا به زندگی تفکر و تامل نماید و با استفاده از قوه تعقل از مجهولات به معلومات برسد و دچار لغزش های فکری نگردد.

دراین نوشتار با بررسی انجام شده بر مبنای قرآن کریم و آثار شهید مطهری رحمه الله علیه، دو دسته از  عوامل اساسی برای خطاهای فکر بشر شناسایی گردید.

الف) عوامل اعتقادی  لغزش ها  است که درصدر همه آنها، کسانی هستند که در قرآن با لفظ شیطان از آنان نام برده شده است. شیطان به هر موجود شریری اعم از جن و انس گفته می‌‌شود که کار او لغزاندن از صراط مستقیم و اضلال بشریت است.عوامل دیگر تصمیم گیری از روی ظن و گمان، جهل و نادانی، کفر و حقیقت پوشی، مشرک بودن، جمود فکری و خشک مغزی است؛ البته گرایشات اشتباهی چون سنت گرایی و گذشته نگری، دلبسته شدن به دنیا و داشتن آرزوهای طویل و قضاوت از روی حسیّات و تجربه گرایی هم در زمره این موارد است.

ب) اما عامل دیگر بسیاری از رذایل اخلاقی است که موجب کوری و عدم بصیرت و انحراف در اندیشه خواهد شد. رذایلی چون عجله و شتاب زدگی در تصمیم گیری، تقلید های کورکورانه و بی دلیل، پیروی از امیال و هواهای نفس اماره که همیشه به سوء فرمان می‌‌دهد . و دیگری تعصب ورزی یا لجاجت روی یک عقیده باطل، تکاثر و تفاخر به فکر جستن عیوب دیگران و از خود غافل شدن، حسادت به هم نوعان، ریاکاری، عجب و خودبینی، حرص و طمع، غفلت و تکبرو… .

کلید واژه: قرآن، شهید مطهری، اندیشه، تفکر، لغزش

استاد داور: علی کاظمی

استاد راهنما: علی محمد میرجلیلی

استاد مشاور: علی رضا کرمانی

پژوهشگر:زهراحمزه ترک آباد

تاریخ دفاع: 1396/04/24

چكیده
یكی از مسائلی كه در مجموعه آموزه‌های دینی به‌ویژه قرآن و روایات به آن تأكید فراوان شده است، مسئله اولوالألباب و ویژگی‌ها و اخلاق و رفتار آن‌هاست كه ما باید در كارها و رفتارمان به آن‌ها تمسك جوییم و همچنین در قرآن و روایات اهل‌بیت و امامان معصوم (علیهم‌السلام) برای وصول به مقام اولوالألباب راهكارهایی جهت راهنمایی و هدایت ما ارائه شده است.
قرآن كریم توجه خاصی را به بیان ویژگی‌های اولوالألباب مبذول داشته و صفات و ویژگی‌های مختلفی همچون استمرار و مداومت در یاد خدا، تفكر، آزاداندیشی، صبر، حلم و بردباری، علم و اموری از این قبیل را از ویژگی‌های اولوالألباب برمی‌شمرد كه البته این ویژگی‌ها به دو دسته ویژگی‌های علمی ـ اعتقادی و عملی ـ رفتاری تقسیم می‌شوند كه ما در این پژوهش ضمن معناشناسی واژه لب،آنها رابیان می کنیم و همچنین از طریق بیان این ویژگی‌ها، به راه‌های وصول به مقام اولوالألباب می رسیم.
دستاوردهای این تحقیق چنین است:
در قرآن كریم اصطلاحات و واژه‌های مترادفی برای اولوالألباب بیان شده است مانند: اولوالنهی، ذی حجر، عالمان، مدبرین و عاقلان. قرآن كریم برای عالمان مورداحترام خود ویژگی‌هایی مانند خشیت الهی، ابلاغ رسالت و نترسیدن، فروتنی و تسلیم در برابر حق برشمرده است. قرآن كریم ویژگی‌های علمی ـ اعتقادی فراوانی برای اولوالألباب ذكر كرده است؛ مانند: ایمان، خشنودی، زهد، اظهار اطاعت از حق، توكل.

همچنین در قرآن كریم به بیان ویژگی‌های عملی ـ رفتاری اولوالألباب پرداخته شده است؛ مانند: نماز، صله‌رحم، تسلیم عملی در برابر حق، حلم و بردباری، شكر، صبر، صمت و سكوت و عدل.افزون بر این در این تحقیق، به بیان و ارائه راهكارهایی برای وصول و نزدیك شدن به مقام اولوالألباب مانند تقویت ایمان و همچنین راهكارهایی برای تقویت ایمان پرداخته شده است.

استاد راهنما: حجه الاسلام و المسلمين دکتر محمدرضا سازمند
استاد مشاور: حجه الاسلام و المسلمین دكتر محمدمهدی خواجه پور

نگارنده: خدیجه خالو محمدی

تاریخ دفاع:1396/01/28

چکیده
سوره طه ازجمله سوره‌های قرآن است که مشتمل بر آموزه‌های اخلاقی فراوان است که این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی به بررسی آموزه‌های یادشده در دو حوزه اخلاق الهی و اخلاق انسانی (فردی و اجتماعی) می‌پردازد.

نقش اخلاق و آموزه‌های اخلاقی در تعالی و پیشرفت زندگی مادی و معنوی انسان انکارناپذیر است. داستان‌های حضرت آدم وحضرت موسی (علیهما‌السلام) در این سوره حاوی نکات ناب و ارزشمندی است که با بهره‌گیری از آن‌ها و الگو گرفتن از آن‌ها می‌توان مسیر کمال و تعالی را هموار ساخت و راهگشای تربیت اخلاقی و اعتقادی نسل حاضر باشد.

آموزه‌هایی نظیر اخلاص، توبه، صبر، اعتدال و… که با تفکر و تدبر و عمل به آن‌ها جاده سخت و پرتلاطم زندگی را هموار می‌سازد. به‌هرروی این پژوهش به طرح پرسش‌هایی نظیر «چیستی آموزه‌های اخلاق الهی»، «چیستی آموزه‌های اخلاق فردی» و «چیستی آموزه¬های اخلاق اجتماعی» در این سوره پرداخته و با تأمل و دقت در کتب تفسیری، روایی و اخلاقی به بررسی و تحلیل آموزه‌های فوق پرداخته و برای رسیدن به بایدهای اخلاقی و پرهیز از نبایدهای اخلاقی راهکارهایی را ارائه نموده است وقصد آن دارد تا با بررسی معارف این سوره، راه‌حل‌هایی برای خودسازی در سه عرصه الهی، فردی، اجتماعی بیان کند تا برای همگان خصوصاً نسل جوان راهگشا باشد و درواقع به برخی از شاخصه‌های زندگی قرآنی دست یابد.

استاد راهنما:حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر مجید حیدری فر
استاد مشاور:حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر سید عبد الرسول حسینی زاده
نگارنده:مرضیه ترابی

تاریخ دفاع:1395/10/15